CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir, “2024 yılı, ihracatçılar için zorlu günlerin beklendiği bir yıl olacak. İç pazarın daralmasının yanı sıra ihracat pazarlarında da talep düşüşü yaşanıyor. Bu durum, ihracatçıları sıkıntılı bir sürece sokuyor. Üstelik ihracatçılara ayrılan kaynaklar da sınırlı hale gelmiş durumda. Eğer durum düzeltilmezse, finansman sıkıntısının ardından işten çıkarmalar kaçınılmaz olacak” dedi.
CHP Ticaret Bakanlığı’ndan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir, 2024 yılı ihracatına ilişkin yazılı açıklama yaptı. Demir, şunları kaydetti:
“2024, İHRACATÇILAR İÇİN ZORLU BİR YIL OLACAK. İÇ PAZARIN DARALMASININ YANI SIRA, İHRACAT PAZARLARINDA DA TALEP DÜŞÜŞÜ YAŞANIYOR”
“2024 yılı, ihracatçılar için zorlu günlerin beklendiği bir yıl olacak. İç pazarın daralmasının yanı sıra, ihracat pazarlarında da talep düşüşü yaşanıyor. Bu durum, ihracatçıları sıkıntılı bir sürece sokuyor. Üstelik ihracatçılara ayrılan kaynaklar da sınırlı hale gelmiş durumda. Eğer durum düzeltilmezse, finansman sıkıntısının ardından işten çıkarmalar kaçınılmaz olacak. Özellikle Eximbank tarafından sağlanan nakdi kredi desteği, önceki yıllara kıyasla belirgin bir düşüş gösterdi. 2022 yılında, Eximbank tarafından sağlanan nakdi kredi desteği 2013 yılı değerinin dahi altına düşmüş durumda. Dahası, 2022 yılının ilk 9 ayına ilişkin sağlanan nakdi kredi desteği 15 buçuk milyar ABD Doları iken 2023 yılının ilk 9 ayında bu destek 2,4 milyar ABD Doları azalışla 13,1 milyar ABD Doları seviyesine gerilemiş durumda.
“BDDK VERİLERİ, DOLAR CİNSİNDEN DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE DÜŞÜŞ YAŞANDIĞINI GÖSTERİYOR. BU, FİNANSMAN ERİŞİMİNDE YAŞANAN ZORLUKLARI ORTAYA KOYMAKTA”
BDDK tarafından açıklanan veriler de durumun ciddiyetini gözler önüne sermekte. Bu verilere göre, 2023 yılı Mayıs ayı itibarıyla 908,1 milyar TL olarak gerçekleşen ihracat kredileri hacmi, 2023 yılı Ekim ayı itibarıyla 1,207 milyar TL seviyesine çıkmıştır. İhracatın ABD doları cinsinden ölçüldüğü unutulmuş olmalı ki olumlu gibi gösterilmek istenen aynı veriler, ABD Doları cinsinden değerlendirildiğindeyse çok daha farklı bir durum karşımıza çıkıyor. 2023 yılı Mayıs ayı itibarıyla 44 milyar ABD Doları olarak (Nisan ayı değeri 46,1 milyar ABD Doları) gerçekleşen ihracat kredileri hacmi, 2023 yılı Ekim ayı itibarıyla 42,9 milyar ABD Doları seviyesine gerilemiştir. BDDK tarafından açıklanan veriler, ABD doları cinsinden değerlendirildiğinde düşüş yaşandığını gösteriyor. Bu durum, finansman erişiminde yaşanan zorlukları ortaya koymaktadır.
“TÜM DEĞERLER, MERKEZ BANKASI’NIN LİRALAŞMA STRATEJİSİYLE TUTARSIZ BİR POLİTİKA İZLENDİĞİNİ GÖZLER ÖNÜNE SERMEKTEDİR”
BDDK tarafından açıklanan veriler, başka bir soruna daha işaret ediyor. İhracat işlemlerinin doğası gereği çoğunlukla kısa vadeli olmasından hareketle işletmeler açısından yüksek önemli olduğu bilinir. 2023 yılı Ocak-Şubat aylarında kısa vadeli finansmanın toplam finansman içindeki payı yüzde 71 civarındayken 2023 yılı Ekim ayında bu oran yüzde 64 seviyesine gerilemiştir. Bu düşüş, ihracatçıların kısa vadeli finansmana erişim sıkıntısı olduğunu göstermektedir. Eximbank’ın Reeskont Kredilerinin ihracatçılar için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anlaşılmaktadır. Bunlara ek olarak, kısa vadeli ihracat kredileri içinde TL cinsi kredilerin payı 2023 yılının ilk üç ayı için yüzde 60 seviyesinin üzerinde gerçekleşmişken 2023 yılı Ekim ayı itibarıyla bu pay yüzde 48,34 seviyesine gerilemiştir. 2023 yılının ilk 5 ayı boyunca 17 milyar ABD Dolarının üzerinde gerçekleşen TL kredi hacmi seçim sonrası hızla düşüşe geçmiş ve 2023 yılı Ekim ayı itibarıyla 13,2 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bütün bu değerler, Merkez Bankası’nın (MB) liralaşma stratejisiyle tutarsız bir politika izlendiğini gözler önüne sermektedir.
“KREDİYE ERİŞİM SÜRELERİNİN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KISALTILMASI, İHRACATÇILARIN NEFES ALMASI İÇİN OLMAZSA OLMAZDIR”
Benzer bir sorun, ihracat garantili kredilerde de bulunmaktadır. 2023 yılı Mayıs ayı itibarıyla 1,82 milyar ABD Doları olarak (Nisan ayı değeri 1,9 milyar ABD Doları) gerçekleşen ihracat garantili krediler hacmi, bu tarihten itibaren bir düşüş trendiyle Ekim ayı itibarıyla 1,6 milyar ABD Doları seviyesine gerilemiştir. Bu durum, finansman erişim sorununun kronikleşme tehlikesine işaret etmektedir. Bu bağlamda, acilen atılması gereken bazı adımlar şunlardır: MB’nin seçici kredi kullanımını ve ihracatçıların finansmana erişimini desteklemek amacıyla günlük limitin 1 buçuk milyar TL’den 3 milyar TL’ye yükseltmesi yetersiz kalmıştır. Gelen bilgiler, bu limitlerin hemen dolduğunu göstermektedir. MB’nin bankalara tanıdığı günlük limitler, ABD Doları cinsinden yükseltilmelidir. Bankalardan ve reel sektör kaynaklarından elde edilen bilgiler, ticari bankalardan kredi kullanımının 4-6 hafta arasında ve Eximbank’tan kredi kullanımının 2 hafta civarında bekleme süresi olduğuna işaret etmektedir. Krediye erişim sürelerinin önemli ölçüde kısaltılması, ihracatçıların nefes alması için olmazsa olmazdır. Bu bağlamda, krediye erişim sürelerinin ivedi bir şekilde kısaltılması ve ihracatçılara nefes aldırılması gerekmektedir.”
